*ΜΙΑ ΠΡΟΤΑΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΚΑΙΝΙΣΗ
Ενα κτίριο... Κυψέλη
Νεανικές πινελιές, με έντονες δόσεις «πράσινης» αρχιτεκτονικής (φωτοβολταϊκά, σκίαστρα, ηχοαπορροφητικά πανέλα κ.λπ.) περιλαμβάνει η πρόταση για την ανακαίνιση της Δημοτικής Αγοράς της Κυψέλης, που το 2004 διασώθηκε από τις μπουλντόζες, στη συνέχεια χαρακτηρίστηκε διατηρητέα και τα τελευταία χρόνια αποτελεί το δημιουργικό «μελίσσι» τής πιο πυκνοδομημένης γειτονιάς της Αθήνας.
Εργο του 1935, το κτίριο είναι το μόνο που υλοποιήθηκε από το φιλόδοξο σχέδιο του ιστορικού δημάρχου Κ. Κοτζιά, που προέβλεπε τη δημιουργία συνοικιακών αγορών με στόχο την εξυπηρέτηση των δημοτών και την αποσυμφόρηση της Βαρβακείου. Δεκαετίες αργότερα, αποτελεί ένα από τα ελάχιστα δημόσια και δημοτικά κτίρια σε μια πολυπληθή περιοχή, όπου οι ανάγκες για πολιτισμό και ψυχαγωγία καλύπτονται αποκλειστικά από την ιδιωτική πρωτοβουλία.
Το συγκρότημα, που περικλείεται από τις οδούς Σποράδων, Ζακύνθου, Σύρου και τη Φωκίωνος Νέγρη, αποτελεί χαρακτηριστικό δείγμα του μοντέρνου κινήματος. Εχει συνολική επιφάνεια 1.120 τετραγωνικά και είναι μονώροφο με περιμετρικά καταστήματα, ενώ στο κέντρο η υπερυψωμένη οροφή με τα πλευρικά παράθυρα εξασφαλίζει φυσικό φωτισμό στο εσωτερικό του.Γνώρισε την άνθηση δίνοντας ένα ξεχωριστό χρώμα στη γειτονιά ώς τις αρχές της δεκαετίας του '90, οπότε εμφανίστηκαν τα πρώτα υπερκαταστήματα και άρχισε η παρακμή. Το οριστικό «λουκέτο» σημειώθηκε το 2003, όταν απέμεινε μόνον ένα μικρό μανάβικο.
Είναι η χρονιά που η δημοτική αρχή, που είναι και ο ιδιοκτήτης του κτιρίου, παρουσίασε μεγαλεπήβολα σχέδια, στα οποία περιλαμβάνονταν η κατεδάφιση του υπάρχοντος και η ανέγερση πολυώροφου εμπορικού κέντρου, με γραφεία και υπόγειους χώρους στάθμευσης.Χάρη στις κινητοποιήσεις των κατοίκων, η Αγορά σώθηκε από τις μπουλντόζες και το 2005 εκδόθηκε υπουργική απόφαση με την οποία κηρύχθηκε διατηρητέο, με αναφορές στην αρχιτεκτονική του αξία αλλά στη σημασία του ως δείγματος της ιστορίας ενός τύπου εμπορίου που απαξιώνει και εξαφανίζει η σύγχρονη εμπορευματοποίηση.
Είναι ακριβώς τα στοιχεία που ευασθητοποίησαν μια ομάδα νέων αρχιτεκτόνων και ασχολήθηκαν με το κτίριο στη διπλωματική τους εργασία. Η Χριστίνα Γιαννοπούλου, η Ιωάννα Τσίμπου και η Ευγενία Χαλκιαδάκη, με την επίβλεψη της καθηγήτριας Ελένης Πορτάλιου και τη βοήθεια των Β. Τσούρα και Ελευθερίας Τσακανίκα στα στατικά, ετοίμασαν μια πρόταση για την Αγορά, με σεβασμό στην ιστορία του κτιρίου αλλά και γνώμονα τις σύγχρονες ανάγκες. «Προτείνουμε ένα κέντρο συνάντησης πολιτισμού και ενημέρωσης, με βάση την αυτοδιαχείριση», μας είπαν.
Σημείο αναφοράς τής αρχιτεκτονικής πρότασης είναι η πεζοδρομημένη Φωκίωνος Νέγρη, που αποτελεί δημόσιο χώρο αλλά στην πράξη κυριαρχούν οι εμπορευματοποιημένες εμπορικές χρήσεις. Αξιοποίησαν το εσωτερικό πέρασμα που διατρέχει το κτίριο και προτείνουν άμεση σύνδεση με τον πεζόδρομο, μέσω πλακόστρωσης και φύτευση νέων δένδρων.
Για το ίδιο το κτίριο, που παρά την ελλιπή συντήρηση δεν παρουσιάζει σημαντικές φθορές, προβλέπονται μικρές παρεμβάσεις, ενώ όλες οι νέες προσθήκες θα διαχωρίζονται με σαφήνεια από τις προϋπάρχουσες χάρη στα υλικά και κυρίως το χρώμα. Στο εσωτερικό κυριαρχεί το πατάρι, μια μεταλλική κατασκευή που αξιοποιεί το ύψος του κτιρίου και δημιουργεί ορισμένες διώροφες πτέρυγες. Πρόκειται για μια εύκολα αποσπώμενη σύνθεση, στοιχείο που βοηθά σε περίπτωση μελλοντικής αλλαγής της χρήσης του κτιρίου.
Η πρόβλεψη για ηχοαπορροφητικά πανέλα στις οροφές των καταστημάτων βελτιώνει και την ακουστική του εσωτερικού χώρου, δημιουργώντας προϋποθέσεις για συναυλίες ποιότητας.Στο δώμα τοποθετούνται τα φωτοβολταϊκά συστήματα που θα καταστήσουν το κτίριο ενεργειακά αυτόνομο. Ομως το πιο εντυπωσιακό στοιχείο είναι μια σύνθεση με καραβόπανα, διαφορετικού ύψους, που, εκτός από διακοσμητικά στοιχεία, λειτουργούν ως ασπίδες προστασίας απέναντι στον ήλιο και τους ανεπιθύμητους ήχους.
Η πρόταση ξεκινά με ένα γενικό λίφτινγκ, στις εξωτερικές όψεις του κτιρίου, ώστε να αναδειχθούν τα βασικά χαρακτηριστικά του, ενώ έχουν προβλεφθεί παρεμβάσεις για τη στεγανοποίηση του κτίσματος και την εξασφάλιση του εσωτερικού φωτισμού που θα είναι ανάλογος με τις διαφορετικές ανάγκες.
* από την εφημ. ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 21/03/2009 Της ΧΑΡΑΣ ΤΖΑΝΑΒΑΡΑ
