Ευρωπαϊκή καμπάνια για την εξάλειψη του φαινομένου της έλλειψης στέγης

Η FEANTSA, η Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Εθνικών Οργανώσεων που εργάζονται με τους αστέγους, είναι μία ομπρέλα μη κερδοσκοπικών οργανώσεων, αριθμεί περισσότερες από εκατό οργανώσεις μέλη και στόχο έχει την πρόληψη και την καταπολέμηση του φαινομένου της έλλειψης στέγης στην Ευρώπη. Η FEANTSA είναι το μοναδικό δίκτυο τέτοιου μεγέθους που εστιάζει τη δράση της αποκλειστικά στην έλλειψη στέγης σε Ευρωπαϊκό επίπεδο. Η ΑΡΣΙΣ είναι μέλος και εκπροσωπείται στο Διοικητικό Συμβούλιο της FEANΤSA, από το 1995, προσπαθώντας να συνδέσει την ευρωπαϊκή εμπειρία με τις ελληνικές ανάγκες και προοπτικές.

Δελτίο τύπου της ΑΡΣΙΣ / FEANTSA

Την Τετάρτη 14 Απριλίου, στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Έτους 2010 για την Καταπολέμηση της Φτώχειας και του Κοινωνικού Αποκλεισμού, η FEANTSA ξεκινά μία Kαμπάνια για την αντιμετώπιση του ζητήματος της έλλειψης στέγης σε Ευρωπαϊκό επίπεδο. Η κήρυξη της έναρξης της καμπάνιας πραγματοποιείται στις Βρυξέλλες, στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, σε εκδήλωση με τίτλο: «Η εξάλειψη του φαινομένου της έλλειψης στέγης είναι εφικτή. Πως μπορεί η Ευρωπαϊκή Ένωση να συμβάλλει αποτελεσματικά στην καταπολέμηση του φαινομένου». Η εκδήλωση περιλαμβάνει εισηγήσεις καθώς και ανοίγει το διάλογο για το ρόλο της Ε.Ε. στην καταπολέμηση της έλλειψης στέγης. Μεταξύ άλλων, εισηγητές είναι ο Επίτροπος της Απασχόλησης, Κοινωνικών Υποθέσεων και Κοινωνικής Ένταξης, κος Laszlo Andor, ο Πρόεδρος της Feantsa κος Rene Kneip, Ευρωβουλευτές, κ.α.
Το κεντρικό μήνυμα της καμπάνιας είναι ότι η εξάλειψη του φαινομένου της έλλειψης στέγης είναι απαραίτητη και εφικτή. Η απλή διαχείριση του φαινομένου δεν είναι επαρκής. Είναι καιρός να σταματήσουμε να επενδύουμε σε βραχυπρόθεσμα πυροσβεστικά μέτρα και να προχωρήσουμε στην εφαρμογή ολοκληρωμένων πολιτικών για την εξάλειψη του φαινομένου.
Στην εν λόγω καμπάνια, τίθενται πέντε συγκεκριμένοι στόχοι, οι οποίοι εάν γίνουν μέρος ολοκληρωμένων στρατηγικών καταπολέμησης, τότε μπορεί να εξαλειφθεί το φαινόμενο της έλλειψης στέγης. Οι στόχοι αυτοί είναι:
• Κανένας άνθρωπος να μη ζει στο δρόμο
• Κανένας άνθρωπος να μη διαμένει σε κατάλυμα επείγουσας φιλοξενίας για περισσότερο από ότι χαρακτηρίζεται “επείγον”
• Κανένας άνθρωπος να μη διαμένει σε μεταβατικό κατάλυμα περισσότερο από όσο απαιτείται για μία επιτυχημένη μετάβαση προς την ανεξάρτητη διαβίωση
• Κανένας άνθρωπος δεν θα πρέπει να διώχνεται από ένα ίδρυμα χωρίς εναλλακτικές επιλογές στέγασης
• Κανένας νέος άνθρωπος να μην καταλήγει άστεγος σαν αποτέλεσμα της μετάβασης του στην ενήλικη ζωή και στην ανεξάρτητη διαβίωση
Μέρος της καμπάνιας αποτελεί και η ειδική έκδοση που κυκλοφορεί η FEANTSA και απευθύνεται σε διαμορφωτές πολιτικής. Το εγχειρίδιο εμπεριέχει συγκεκριμένα παραδείγματα αποτελεσματικών προσεγγίσεων για την καταπολέμηση της έλλειψης στέγης, τα οποία έχουν εφαρμοστεί με επιτυχία σε διάφορες χώρες, επιδεικνύοντας έτσι ότι πολλές χώρες έχουν ήδη κάνει αρκετή πρόοδο προς αυτή την κατεύθυνση.
Για την Ευρωπαϊκή Ένωση, στο πλαίσιο της στρατηγικής για την κοινωνική συνοχή και την κοινωνική προστασία, η αντιμετώπιση της έλλειψης στέγης αποτελεί προτεραιότητα και η καμπάνια της FEANTSA κηρύσσεται την κατάλληλη στιγμή. Η Κοινή Έκθεση για την Κοινωνική Προστασία και την Κοινωνική Ενταξη 2010 καλεί τα κράτη μέλη να αναπτύξουν ολοκληρωμένες πολιτικές για την αντιμετώπιση της έλλειψης στέγης. Επιπρόσθετα, στο τέλος του 2009, το Δίκτυο των ανεξάρτητων εμπειρογνωμόνων της Ε.Ε. για την κοινωνική ένταξη παρήγαγε μία Αναφορά για την Έλλειψη Στέγης και τον Αποκλεισμό από την Κατοικία στα Κράτη Μέλη της Ε.Ε., παρέχοντας συγκεκριμένες συστάσεις προς αυτή την κατεύθυνση. Τέλος, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχει αναλάβει σημαντικές πρωτοβουλίες για το θέμα, όπως τη Γραπτή Δήλωση σχετικά με την Εξάλειψη του Προβλήματος των Αστέγων που Ζουν στο Δρόμο, η οποία υιοθετήθηκε το 2008. Η Δήλωση καλεί το Συμβούλιο να συμφωνήσει σε μία ευρεία δέσμευση της Ε.Ε. για την εξάλειψη του προβλήματος των αστέγων που ζουν στο δρόμο έως το 2015, καλεί την Επιτροπή να παρέχει ετήσιες ενημερώσεις σχετικά με τις δράσεις και την πρόοδο των κρατών μελών της Ε.Ε. προς την εξάλειψη του προβλήματος των αστέγων και προτρέπει τα κράτη μέλη να εκπονήσουν "σχέδια έκτακτης ανάγκης για το χειμώνα" ως μέρος μιας ευρύτερης στρατηγικής για το πρόβλημα.
Στην Ελλάδα, ο αριθμός των άστεγων ανθρώπων που δεν έχουν πρόσβαση σε αξιοπρεπή και ασφαλή στέγαση και κατοικία συνεχώς αυξάνεται και μάλιστα στην τρέχουσα δυσμενή οικονομική συγκυρία θα εξακολουθήσει να αυξάνεται. Η έλλειψη στέγης δεν αφορά μόνο τους άστεγους ανθρώπους που ζουν στους δρόμους ή διαμένουν σε ξενώνες.

Υπάρχουν πολλοί άνθρωποι που υφίστανται αφανείς μορφές έλλειψης στέγης και επιβιώνουν σε επισφαλείς συνθήκες στέγασης, είναι υπό έξωση ή διαμένουν σε ανεπαρκή και ακατάλληλα καταλύματα που δεν καλύπτουν τις βασικές προδιαγραφές για μια ανθρώπινη κατοικία.
Πολλοί είναι οι παράγοντες που μπορούν να οδηγήσουν στην έλλειψη στέγης: δομικοί, όπως είναι η μη πρόσβαση σε οικονομικά προσιτή κατοικία, η ανεργία, η επισφαλής εργασία, οι διακρίσεις, ο ρατσισμός σε βάρος κοινωνικών μειονοτήτων, προσωπικοί παράγοντες που σχετίζονται με τις διαπροσωπικές σχέσεις των ανθρώπων, την ψυχική ασθένεια, την οικιακή βία ή τη χρήση ουσιών καθώς επίσης και θεσμικοί παράγοντες, όπως είναι οι ασυντόνιστες υπηρεσίες και τα μη επαρκώς οργανωμένα και γραφειοκρατικά συστήματα παροχής επιδομάτων.
Παρά το γεγονός ότι τόσο το Ελληνικό Σύνταγμα όσο και οι Διεθνείς Συμβάσεις κατοχυρώνουν το δικαίωμα στη στέγη και την κατοικία για κάθε άτομο, το δικαίωμα αυτό δεν θεμελιώνεται επαρκώς ούτε από ειδικούς νόμους και ούτε λαμβάνονται ολοκληρωμένες μακροπρόθεσμες πολιτικές διασφάλισής του. Δυστυχώς, ακόμη και σήμερα στην Ελλάδα οι άστεγοι δεν αναγνωρίζονται ως μία συγκεκριμένη κοινωνική ομάδα και δεν έχει γίνει συστηματική και αξιόπιστη καταγραφή του φαινομένου με αποτέλεσμα την έλλειψη κεντρικών πολιτικών και αποτελεσματικών μέτρων για την αντιμετώπιση του αποκλεισμού από την κατοικία.
Οι εκτιμήσεις των Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων καθώς και του «Ευρωπαϊκού Παρατηρητηρίου για την Έλλειψη Στέγης» της FEANTSA αναφέρουν ότι στην Ελλάδα οι άστεγοι είναι πάνω από 20.000. Η μόνη επίσημη καταγραφή έγινε μόλις το 2009 από το Υπουργείο Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, όπου ο αριθμός των αστέγων εθνικά ανέρχεται στους 7.720 ανθρώπους, χωρίς όμως να συμπεριλαμβάνεται ο πληθυσμός των μεταναστών/ριών, προσφύγων και Ρομά.
Σήμερα, το μήνυμα που μπορούμε να αξιοποιήσουμε από την καμπάνια της FEANTSA και το ευρύτερο πλαίσιο αντιμετώπισης του ζητήματος των αστέγων που θέτει η Ε.Ε. είναι ότι με το σχεδιασμό ολοκληρωμένων πολυδιάστατων πολιτικών το φαινόμενο των αστέγων μπορεί να εξαλειφθεί και στην Ελλάδα, φτάνει να υπάρχει η πολιτική βούληση και η διάθεση χρόνου και πόρων για την εξεύρεση μακροπρόθεσμων λύσεων. Η συστηματική παρακολούθηση του στεγαστικού προβλήματος, η ενίσχυση των δομών υποστήριξης αστέγων που θα παρέχουν στέγη με υποστηριζόμενες υπηρεσίες επανένταξης, η διεύρυνση του θεσμού της κοινωνικής κατοικίας, η οικονομική ενίσχυση και η παροχή ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος για τις ευπαθείς πληθυσμιακές ομάδες είναι ενδεικτικά κάποια από τα μέτρα που μπορούν να αποτελέσουν μέρος των πολιτικών αντιμετώπισης του φαινομένου των αστέγων.
Χωρίς συντονισμένη προσπάθεια σχεδιασμού και εφαρμογής ολοκληρωμένων πολιτικών σε επίπεδο εθνικό, περιφερειακό και τοπικό, πάρα πολλά άτομα και οικογένειες θα καταλήγουν στους δρόμους ή θα περνούν μήνες ή και χρόνια σε καταλύματα προσωρινής φιλοξενίας.

*από την "Ανοιχτή Πόλη" http://anoihtipoli.gr/

Η Ανοιχτή Πόλη είναι μια δημοτική κίνηση που δραστηριοποιείται στην Αθήνα. Ιδρύθηκε στις αρχές του 2006 και στις δημοτικές εκλογές του Οκτωβρίου 2006, όπου συμμετείχε με επικεφαλής τον Αλέξη Τσίπρα, ψηφίστηκε από το 10,52% των δημοτών. Εκπροσωπείται στο Δημοτικό Συμβούλιο του Δήμου Αθηναίων από 4 δημοτικούς συμβούλους και από έναν/ μια σύμβουλο σε κάθε ένα από τα αντίστοιχα επτά διαμερισματικά.